Трамп қамчини қўлга оляптими?

Доналд Трамп Владимир Путинга берган 50 кунлик муҳлат нега қисқартирилди? Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастури эксперти Шуҳрат Расулнинг фикрича, бу – АҚШ Европа Иттифоқи билан энерготоварлар бўйича келишувга эришгани билан боғлиқ. Алоуддин Комилов эса Хитойнинг Россияни очиқ қўллаб-қувватлаган баёноти Трампга туртки берган деб ҳисобламоқда.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

— Трампнинг 50 кунлик муддатни қисқартиришига қайси омиллар сабаб бўлди?

Шуҳрат Расул: Агарда Россия Трампнинг шартларига амал қилмаса, қўллайдиган таъсир чоралари сиёсий, иқтисодий ва ҳарбий йўналишларда бўлиши керак эди. Айнан иқтисодий томонига эътибор қаратсак, Трамп талқинига кўра Ҳиндистон, Хитой, Туркия ва Бразилия каби давлатлар қисқа вақт ичида Россиядан бошқа муқобил бозор топиши масаласи бор эди. Лекин энди муддат 50 кун эмас, 10 кун деб белгиланди.

Фикримча, Трамп билан Европа Иттифоқининг келишуви бунга дастак бўлган бўлиши мумкин. Чунки келишувнинг энг асосий йўналиши – Европа Иттифоқига Америка Қўшма Штатларининг энергетик маҳсулотларини сотилишини таъминлаш эди ва бу келишув юз берди. Келишувлардаги энг асосий йўналишлардан бири – уч йил мобайнида Европа Иттифоқи АҚШдан ҳар йили 250 миллиард долларлик нефт маҳсулотлари ва суюлтирилган газ сотиб олиш мажбуриятини оляпти. Европа 3 йил давомида жами 750 миллиард долларлик АҚШ энергия маҳсулотларини (нефт маҳсулотлари, суюлтирилган газ, ядро ёқилғиси) сотиб олишни ваъда қилди. Аммо бу рақамлар мажбурий экспорт ёки ҳақиқатда бўлган савдога асосланган эмас, балки сиёсий декларация ҳисобланади, аниқ шартнома ёки контракт эмас.

Агарда мана шу келишувлар реал амалга ошса, анъанавий Россияга боғлиқ бўлган энергетика чанқоқлиги АҚШ томонидан қондирилади. Трамп шунинг учун ҳам ултиматум кунларини 10-12 кунга қисқартирган бўлиши мумкин. Шунингдек, Хитойнинг реакцияси ҳам ҳисобга олингандек гўё, чунки президент Трамп “Хитой Эрон нефтини сотиб олса ҳам бўлади” деган эди.

Назаримда, мана шундай баёнотлар ва Европа Иттифоқи билан келишув ултиматумнинг муддатини қисқартиришга асосий туртки бўлди деб ҳисоблайман.

Алоуддин Комилов: Менинг фикримча, Европа Иттифоқи раиси Урсула фон дер Ляйен ва Хитой Ташқи ишлар вазири Ванг И ўртасида бўлган суҳбатдан кўп нарса маълум бўлди. 4 соат давом этган музокаралар чоғида Хитой ташқи ишлар вазири Россиянинг мағлубиятига йўл қўймаслигини айтган эди. Аслида бу ёпиқ айтилган гаплар бўлишига қарамасдан, Европанинг баъзи бир медиаларида эълон қилинди.

Бундан ташқари, АҚШ президентининг биринчи эълон қилган 50 кунлик муддатига кўп одамлар қарши чиққан, жумладан Европа ҳам. Украина урушида вақт омили жуда муҳим рол ўйнаяпти. Айнан Трампнинг 50 кун муддатда урушни тўхтатиш талаби Россиянинг олдинги фронтлардаги ҳужумларини жадаллаштиришига ва иложи борича белгиланган муддатда кўпроқ ҳудудларни эгаллаб олишига хизмат қилиши мумкин, деган аргументлар бор эди. Лекин менинг назаримда, энг катта сабаб – Хитойнинг ўз позициясини билдириши ва бу ерда улар Россиянинг олиб бораётган урушини доимий қўллаб-қувватлаши маълум бўлгандан сўнг, Трамп муддатни қисқартирди.

Суҳбатни тўлиқ шаклда YouTube'да томоша қилинг.