Olimlar mikroplastik inson vujudiga qanday ta’sir qilishini tushuntirdi

Afsuski, mikroplastikni iste’mol qilishdan butunlay voz kechish imkonsiz. Mutaxassislar mikroplastmassa (va hatto undan ham kichikroq nanoplastik) tanamizga qanday ta’sir qilishini endi tushuna boshladi. Antioksidantlar, sog‘lom ovqatlanish va yallig‘lanishni kamaytirishning boshqa usullari plastmassaning sog‘liqqa salbiy ta’sirini kamaytirishi mumkinligi haqida ba’zi dalillar mavjud.

Hayvonlar ustida olib borilgan tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, sog‘liq uchun salbiy ta’sirlar va mikroplastik o‘rtasida bog‘liqlik bor. Bu mayda zarralar inson tanasining deyarli barcha qismlarida topilgan.

Mikroplastmassa muammo keltiradi, chunki ular to‘qimalarga kiradi va kimyoviy moddalarni ham o‘z ichiga olishi mumkin. O‘tgan yili chop etilgan hisobotga ko‘ra, plastmassa ishlab chiqarishda qo‘llanadigan 16 mingta kimyoviy moddadan kamida 4200 tasi inson salomatligi va atrof-muhit uchun xavfli.

Mikroplastmassaning tanaga ta’siri umuman shaxsga, uning sog‘lig‘i tarixiga, plastik zarralarning o‘lchamiga, plastmassa turiga va tanadagi plastmassa miqdoriga bog‘liq.

Yaxshiyamki, barcha plastik zarralar tanamizda abadiy qolmaydi. Biz asosan oziq-ovqat va ichimlik orqali mikroplastmassani yutamiz. Ko‘pgina plastik zarralar oxir-oqibat katta ichak orqali o‘tadi. Mikroplastmassaning ko‘pchiligi najas bilan chiqadi, deb ishonish uchun asos bor.

Mikroplastmassadagi kimyoviy moddalar ham organizmda uzoq vaqt qolmaydi. Ammo qonimizni tark etadigan kimyoviy moddalar o‘rni plastikning hamma joyda mavjudligi tufayli tezda to‘ldiriladi. Bundan tashqari, tanada kichikroq zarralar qolishi mumkin. Misol uchun, nanozarrachalar ba’zan hujayralar tomonidan so‘riladi va ularning tana bo‘ylab osongina harakatlanishiga imkon beruvchi oqsil qobig‘ini hosil qilishi mumkin.

Mutaxassislarning ta’kidlashicha, parhezdagi ba’zi o‘zgarishlar mikroplastmassaning tanaga ta’sirini kamaytirishi mumkin. Bir tadqiqotda olimlar antosian (rezavorlar va uzum kabi binafsha va ko‘k rangli oziqlarda mavjud) testosteron va estrogen darajasining pasayishiga, sperma sifatining pasayishiga va mikroplastmassaning tug‘ish qobiliyatiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkinligini aniqladi.

Mutaxassislar, shuningdek, sog‘lom tana mikroplastmassaning ehtimoliy salbiy ta’sirini yaxshiroq yengishga qodir ekaniga qo‘shiladi. Bu esa sog‘lom vaznni saqlash va semirishning oldini olish uchun hamma narsani qilish zarurligini anglatadi.

Kaliforniya universitetining Reproduktiv salomatlik va atrof-muhit dasturi direktori Treysi Vudraff mikroplastikka qarshi meva va sabzavotlar, qayta ishlanmagan go‘sht, loviya va baliqlarga boy parhezga rioya qilishni tavsiya etdi.

Eslatma, yangilik ko‘rinishidagi materiallarni shifokorning retsepti bilan tenglashtirmaslik kerak. Qaror qabul qilishdan oldin mutaxassis bilan maslahatlashing.