Пискентдаги автополигондан сертификат олишнинг «навбатсиз» йўллари ҳам борми?

Хориждан ўзингиз учун машина буюртма қилсангиз, ҳамма тўловларни тўлаганингиздан кейин ҳам уни бир неча ой ҳайдай олмайсиз. Чунки автомобилни Пискентдаги полигонда синовдан ўтказиш керак. У ерда эса бир неча ойлик навбат бор. Ҳуқуқ фаоли Хайрулла Қиличевнинг ёзишича, бу вазият коррупцияни юзага келтираётган бўлиши мумкин: 28 июнга навбати олинган автомобилга 20 май куни сертификат берилган.

2024 йил 1 ноябрдан бошлаб импорт қилинган автомобилларни божхона ҳудудида эмас, Пискентдаги полигонда техник синовлардан ўтказиш бошланганди. Шунингдек, якка тартибда ёки хусусий тадбиркорлар томонидан импорт қилинадиган машиналар учун электромагнит мослашувчанлик текшируви ҳам жорий қилинди. Бунинг ортидан автомобилларини полигонга олиб келганлар узун навбатларга рўбарў келди ва норозиликлар бошланди. Айни пайтда ҳам яқин кунларга навбат олишнинг имкони йўқ.

Мазкур вазият коррупциявий ҳолатларни юзага келтираётган бўлиши мумкин. Инсон хуқуқлари “Эзгулик” жамияти ходими Хайрулла Қиличевнинг эътибор қаратишича, навбатни бир неча ойга сакраб ўтиб ҳам сертификат олиш “имконияти” топилган.

“Фуқаро ўзининг BYD Song автомобилини синовдан ўтказиш учун электрон рўйхатдан ўтган ва 2025 йил 28 июн соат 04:30 да навбати келиши аниқ кўрсатиб қўйилган. Машинага эса, 20 май куни (навбати келишидан 38 кун олдин) UzTest томонидан сертификат тақдим этилган. Давлатнинг электрон хукуматига ишониб навбатини кутиб ўтирган минглаб одамлар “лох”ми ёки бундай муваффақият йўлини топган одамнинг шохи борми?” – деб ёзди Хайрулла Қиличев.

Ҳуқуқ фаолининг иддао қилишича, навбатсиз сертификат олишнинг қонунда кўзда тутилмаган йўли пайдо бўлган бўлиши мумкин.

“Тасдиқланмаган баъзи узунқулоқ гапларга қараганда, навбатсиз сертификат олишнинг осон йўли, 1000–1200 доллардан воз кечишни талаб этармиш. Агар шу гапларда озгина хақиқат бўлса, Бош прокуратура ва Давлат хавфсизлик хизмати битта қўшма тадбир ташкил қилиши керакка ўхшаяпти”, дея қўшимча қилди у.

Kun.uz'нинг Техник жиҳатдан тартибга солиш агентлигидаги манбаси юқоридаги ҳолат ҳақиқатан ҳам бўлганини тасдиқлади, аммо қўшимча изоҳ бера олмаслигини билдирди.

Маълумот учун, UzTest’дан мувофиқлик сертификати олмай туриб, автомобилни давлат рўйхатига қўйиб бўлмайди.

Қисқариб кетган автомобил импорти

2025 йилнинг ўтган даврида Ўзбекистонга автомобил импорт қилиш қисқариб кетди. Хусусан, биринчи чоракда бу кўрсаткич бир йил олдингига қараганда 3 баробарга камайган.

Январ–март ойлари бўйича сўнгги тўрт йилликдаги рақамлар қуйидагича бўлган:

2022 йил: умумий қиймати 189,3 млн долларга тенг 8 508 та;
2023 йил: умумий қиймати 144,9 млн долларга тенг 10 489 та;
2024 йил: умумий қиймати 332,2 млн долларга тенг 22 210 та;
2025 йил: умумий қиймати 115,1 млн долларга тенг 6 950 та.

Енгил автомобил импортининг кескин қисқариб кетиш сабабларидан бири сифатида айнан Пискентдаги полигоннинг ишга туширилишини келтириш мумкин. Автомашина мувофиқлигини баҳолаш бўйича янги талаблар жорий қилингани ва ягона лабораториянинг қуввати реал талабни қондира олмаётгани боис, импорт қилинаётган машиналарнинг катта қисми божхона омборларида қолиб кетаётган бўлиши мумкин.

Таъкидлаш лозимки, бутун мамлакатда фақат битта лаборатория мавжуд бўлиб, у ҳам Пискентда жойлашган. Ҳудудлардаги тадбиркорлар ва жисмоний шахслар импорт автомобилни божхона омборидан эвакуатор ёки тиркама орқали бу ерга олиб келиши ва яна ўша ерга қайтариб олиб бориши шарт. Фарқи йўқ, харидор Андижондан бўладими ёки Хоразмдан. Сезиб турганингиздек, бу катта харажат ва яхшигина оворагарчилик. Агар электрон навбат олиш муддати чўзилиб кетадиган бўлса, божхона омборида турган автомобил учун ҳам кунлик тўлов қилиш керак, бу яна битта қўшимча харажат.

Расмийлар ҳудудларда ҳам қўшимча лабораториялар очиш режаси борлигини айтаётган бўлса-да, яқин йилларда бу ишнинг амалга ошиши сўроқ остида.

#автомобил #Пискент