Зеленский ва Трамп телефон орқали мулоқот қилди

Доналд Трамп Владимир Путин билан телефон орқали мулоқотидан бир кун ўтиб Володимир Зеленский билан ҳам қўнғироқлашди. Украина президентининг сўзларига кўра, у Трамп билан Киевга ёрдам ҳажмини ошириш, жумладан, ҳаво ҳужумидан мудофаани кучайтириш масаласини муҳокама қилган. Шу билан бирга, оммавий ахборот воситалари АҚШнинг Украинага қурол-яроғ етказиб беришни қисман тўхтатиш қарорини муҳокама қилишда давом этмоқда, бу Американинг ўз захиралари тугаши билан изоҳланади.

Трамп ва Зеленский ўртасидаги суҳбат жума куни тушдан кейин бўлиб ўтди.

Бундан бир неча соат олдин Россия қўшинлари Киевга яна ракета ва дронлар билан йирик зарба берганди – бу уруш давридаги энг йирик зарбалардан бири бўлди. Бир киши ҳалок бўлди, яна 26 киши жароҳатланди. Украина расмийлари шаҳар ўққа тутилиши оқибатида Киевнинг темирйўл инфратузилмасига ҳам зарар етганини маълум қилган.

Украина президенти ўз ижтимоий тармоқларида Трамп билан суҳбат «жуда муҳим ва фойдали» бўлгани ҳақида ёзиб қолдирди.

«Биз бугун вазият ҳақида гаплашдик: Россия ҳаво зарбалари ва кенгроқ - фронтдаги вазият ҳақида. Ҳаво ҳужумидан мудофаа имкониятларини муҳокама қилдик ва осмон ҳимоясини кучайтириш устида ишлашга келишиб олдик», – деган Зеленский.

Сўнгги ойларда Украина Россиянинг тобора кучайиб бораётган зарбаларидан ҳимояланиш учун АҚШ ва бошқа Ғарб иттифоқчиларидан қўшимча ҳаво ҳужумидан мудофаа воситаларини тақдим этишни сўрамоқда. Шу жумладан, Киевга Американинг қўшимча Patriot қурилмалари (улар баллистик ракеталарни тутиб олишга қодир), шунингдек, улар учун мўлжалланган ракеталар керак.

Axios нашри журналисти Барак Равид ўз манбаларига таяниб, Трампнинг Зеленский билан суҳбати тахминан 40 дақиқа давом этганини маълум қилди. Суҳбатдош бу «яхши суҳбат» бўлганини айтди, деб ёзди Х ижтимоий тармоғида Равид.

Суҳбатдошининг сўзларига кўра, «Трамп Киевга ҳаво ҳужумидан мудофаа соҳасида ёрдам беришни хоҳлашини ва агар тўхтатилган бўлса, айнан нима тўхтатилганини суриштириб кўришини айтган».

Украинага ёрдам етказиб беришдаги танаффус

Шу ҳафта АҚШ Украинага баъзи турдаги қуролларни етказиб беришни тўхтатишга қарор қилгани маълум бўлди.

Америкадаги айрим оммавий ахборот воситаларига кўра, Patriot тизимлари учун тутиб олувчи ракеталар, шунингдек, Украина армиясида хизмат қилаётган F-16 қирувчи самолётлари учун снарядлар ва ракеталар етказиб бериш тўхтатилади.

Америка расмийлари муайян турдаги қуролларни етказиб бериш тўхтатилгани ҳақидаги маълумотларни расман тасдиқламаган, бироқ қуролларнинг бир қисмини етказиб бериш тўхтатилганини тан олган – бунга Америка армиясининг ўз захиралари тугагани сабаб қилиб кўрсатилган.

Пайшанба куни Вашингтондаги «Эндрюс» авиабазасида журналистлар билан суҳбат чоғида Трамп етказиб бериш тўхтатилиши ҳақидаги саволга мужмал жавоб қайтарди.

Журналистлардан бири ундан шундай сўраган: «Нима учун Украинага қурол етказиб беришни тўхтатдингиз?»

«Биз тўхтатганимиз йўқ, биз уларга қурол беряпмиз, лекин биз жуда кўп қурол бердик. Аммо биз қурол беряпмиз. Ва биз улар билан ишлаймиз ва уларга ёрдам беришга ҳаракат қиламиз. Аммо Байден уларга қурол бераётганда бутун мамлакатни вайрон қилди. Ва биз шундай қилишимиз керакки, ўзимизга ҳам етсин», – деб жавоб берди АҚШ президенти.

Шу билан бирга, NBC News телекомпанияси ўз манбаларига таяниб хабар беришича, АҚШ расмийларининг Пентагоннинг қурол захиралари тугаши таҳдиди ҳақидаги баёнотлари ҳақиқатга тўғри келмаслиги мумкин.

Нашр муаллифлари иқтибос келтирган уч нафар аноним мулозимнинг сўзларига кўра, мудофаа вазири Пит Ҳегсет ташаббуси билан ўтказилган текширув натижасида «юқори аниқликдаги ўқ-дориларнинг баъзи захиралари паст даражада экани, бироқ ҳозирча критик минимал кўрсаткичларгача камаймагани» аниқланган.

АҚШ Конгресси Вакиллар палатасидаги Демократик партия фракцияси раҳбарларидан бири Адам Смит (у мудофаа қўмитаси аъзоси) NBC телеканалига берган интервюсида «ҳозирда камида уч ярим йиллик можаро учун етарли захира борлиги»ни айтган.

NBC News хабарида баъзи турдаги қуролларни етказиб беришни тўхтатиш қарори АҚШ Давлат департаменти, Конгресс аъзолари, Киевдаги расмийлар ва Европа иттифоқчилари учун кутилмаган ҳол бўлгани ҳам айтилган.

NBC суҳбатдошлари таъминот тўхтатилиши Ҳегсет томонидан бир томонлама қадам бўлганини қайд этган. Манбалар аниқлик киритишича, Пентагон раҳбари учинчи марта мустақил равишда Украинага қурол етказиб беришни тўхтатмоқда. Аввалги икки ҳолатда, феврал ва май ойларида унинг қарорлари бир неча кундан кейин бекор қилинган.

Мудофаа вазирининг сиёсат бўйича ўринбосари Элбриж Колби бу қадамларни қўллаб-қувватлади, деб хабар берди NBC манбалари. Колби узоқ вақтдан бери АҚШнинг Украинага ёрдам беришдаги иштирокини камайтириш ва Хитойга қарши туриш учун ресурсларни Тинч океани минтақасига кўчириш тарафдори ҳисобланади.

Трампнинг Путин билан охирги мулоқоти

Пайшанба куни кечқурун Трамп Путин билан қўнғироқлашди, бу уларнинг АҚШ президенти инаугурациясидан бери маълум бўлган олтинчи суҳбати эди.

Россия президенти ёрдамчиси Юрий Ушаковнинг маълум қилишича, бир соатга яқин давом этган қўнғироқ чоғида Путин Трампга Россия Украинада эришмоқчи бўлган мақсадларидан воз кечмоқчи эмаслиги, «яъни ҳозирги вазиятга, ҳозирги кескин қарама-қаршиликка олиб келган барчага маълум сабаблар бартараф этилиши»ни айтган. «Россия бу мақсадларидан қайтмайди», – деган Ушаков.

Ўз навбатида, Трамп ушбу суҳбат чоғида Украинадаги вазиятни тинч йўл билан ҳал қилиш бўйича ҳеч қандай муваффақиятга эришмаганини тан олди.

Оқ уй раҳбари «Эндрюс» авиабазасида журналистларга Путин билан Украинадаги уруш ҳамда Эрондаги вазиятни муҳокама қилганини айтди. «Йўқ, мен у билан ҳеч қандай ўсишга эришмадим», деб жавоб берди Трамп ўт очишни тўхтатиш бўйича келишувга қанчалик яқинлашгани ҳақидаги саволга.

«Мен бугун президент Путин билан бўлган суҳбатдан жуда ҳафсалам пир бўлди, чунки, менимча, у бунга тайёр эмас. Мен у тайёр деб ўйламайман. Ва бу жуда ранжитади. Мен шунчаки, у тўхтайди, деб ўйламайман, деб айтяпман ва бу ачинарли», – деган Трамп.