Shisha butilkalarda plastik butilkaga nisbatan ko‘proq mikroplastmassa borligi aniqlandi

Fransiya oziq-ovqat xavfsizligi agentligi (ANSES) tomonidan e’lon qilingan tadqiqotga ko‘ra, shisha butilkalarda sotiladigan suv, soda, sharbat kabi ichimliklar plastik butilkalardagiga qaraganda ko‘proq mikroplastmassani o‘z ichiga olishi aniqlandi. ANSES tadqiqoti Journal of Food Composition and Analysis nashrida e’lon qilindi.

Olimlar butun dunyo bo‘ylab nafas olinayotgan havodan tortib, biz iste’mol qiladigan ovqatgacha va inson tanasida mayda, asosan ko‘rinmas plastik zarrachalarni topdi. Plastmassaning bu qadar keng tarqalishi inson salomatligiga zararli ekanligi haqida hozircha to‘g‘ridan-to‘g‘ri dalil yo‘q, ammo tadqiqot sohasi uning tarqalishini o‘lchashga qaratilgan.

Fransiyaning ANSES oziq-ovqat xavfsizligi agentligining tadqiqot direktori Giyom Dyuflo so‘zlariga ko‘ra, guruh «Fransiyada sotiladigan turli xil ichimliklardagi mikroplastmassalar miqdorini va har xil turdagi idishlarning ta’sirini o‘rganishni» maqsad qilgan.

Olimlar alkogolsiz ichimliklar, limonad, yaxna choy va pivo solingan shisha butilkalarda har litrda o‘rtacha 100 ga yaqin mikroplastik zarrachalar borligini aniqladi. Bu plastik butilkalar yoki metall idishdagi miqdordan 5-50 baravar yuqori.

«Aslida biz buning aksini kutgandik», dedi tadqiqot rahbari, doktorant Izelin Chayb. «Keyin biz shisha namunalaridan chiqadigan zarrachalar shisha idish qopqog‘ining tashqi tomonidagi bo‘yoq bilan bir xil shaklga, rangga va polimer tarkibiga ega ekanini payqadik», dedi u.

«Shuningdek, «qopqoqlarning bo‘yog‘ida oddiy ko‘zga ko‘rinmaydigan mayda tirnalishlar bo‘lgan, ehtimol saqlash vaqtida qopqoqlar orasidagi ishqalanish tufayli», deyiladi xabarda. Natijada, «zarralar qopqoq yuzasiga tushishi mumkin».

Ham gazsiz, ham gazlangan suvda mikroplastmassa miqdori barcha holatlarda nisbatan past bo‘lgan: shisha butilkalarda litr uchun 4,5 zarracha, plastik butilkalarda 1,6 zarrachagacha. Biroq, alkogolsiz ichimliklar litriga 30 ga yaqin mikroplastmassa, limonad 40 ta, pivo esa 60 ga yaqin zarrachani o‘z ichiga oladi.

ANSES ma’lumotlariga ko‘ra, mikroplastmassaning zaharli miqdori belgilanmagani tufayli, bu raqamlar sog‘liq uchun xavf tug‘diradimi yoki yo‘qligini aytish imkonsiz.

Biroq, ichimlik ishlab chiqaruvchilar shisha butilka qopqog‘idagi mikroplastmassa miqdorini osongina kamaytirishi mumkin, deb qo‘shimcha qildi kompaniya.

Agentlik qopqoqlarni puflash, suv va spirt bilan yuvishni o‘z ichiga olgan tozalash usulini sinab ko‘rdi, bu esa ifloslanishni 60 foizga kamaytirdi.